کتابی به نام ((راهنمای آموزش زبان به ناشنوایان )) از مری اس تیدول از کلینیک جان تریسی و ترجمه ی حمیده طباطبایی (فرستنده : آقای اسدپور)

فراگیری زبان توسط کودک ناشنوا فرآیندی مشکل و پیچیده است . کودکی که شنوایی طبیعی دارد عموما در بدو ورود به مدرسه آن قدر زبان می داند که معلم بتواند کار خود را با مطالب آموزشی آغاز کند . این مطلب در رابطه با کودک ناشنوا نمی تواند درست باشد . افت تحصیلی ناشنوایان را با تاکید روی رشد مهارتهای زبانی طی سالهای قبل از دبستان کودک می توان به حداقل رسانید . بدین منظور کلینیک جان تریسی از آغاز تاسیس در سال 1942 برنامه هایی را در ارتباط با تعلیم و تریبت والدین و آموزش کودکان ناشنوا تهیه کرده است . برنامه قبل از دبستان کلینیک جان تریسی بیش از چهار یا پنج سال طول می کشد . والدین و کودکان به عنوان یک واحد خانوادگی ثبت نام می کنند . برنامه به منظور پاسخگویی به نیازهای فردی با توصیه های مبتنی بر روانشناسی و تعلیم و تربیت می باشد . این برنامه تعلیم و تربیتی والدین را با آموزش گام به گام مجهز می کند تا بتوانند فنون خاص و مهارتهای لازم را برای تسهیل در امر زبان آموزی کودکشان گسترش دهند . زبان از طریق روش چند حسی یعنی لامسه ، بینایی و شنوایی رشد می کند . هدف کلی این است که رشد هر حس ( به شکل منفرد یا در ترکیب با حواس دیگر ) را به حداکثر ظرفیت آن برسانیم

تا در زمینه ی فراگیری زبان مورد استفاده قرار گیرد . کارآیی در دست یابی به این هدف به متغیرهایی مانند : میزان باقیمانده ی شنوایی ، سن بروز کمبود شنوایی ، سن تشخیص کمبود شنوایی ، سن شروع آموزشی ، تداوم و کیفیت آموزش ، استفاده از تقویت کننده ی اصوات و تفاوت های فردی و تواناییهای هر کودک بستگی دارد . زبان مجموعه ای است از کلمات و روش های ترکیب کلمات که بوسیله ی تعداد قابل توجهی از افراد فهمیده و به کار گرفته می شود . ما مفید دیدیم که تفاوت بین زبان و گفتار ، زبان دریافتی و بیانی را مشخص کنیم . از نظر ما : زبان دریافتی مربوط به فراگیری و فهم زبان است . این جنبه ی دریافتی زبان است .زبان بیانی مربوط به کاربرد زبان به طریقی معنی دار است .( آنچه می گوییم ) . گفتار مربوط به روشی است که به وسیله ی آن زبان بیانی تولید می شود ( چگونه می گوییم ) .

زبان دریافتی

زبان دریافتی زیربنای تمام مراحل رشد زبان است .ما باید قبل از اینکه زبان را برای بیان مورد استفاده قرار دهیم آن را بفهمیم . آموزش زبان دریافتی فرایند دریافتی زبان آموزی است . در این مرحله از کودک پاسخی را انتظار نداریم و در جستجوی آن نیز نیستیم . کلمات همراه با اشیا یا اعمال به دفعات ارایه می شوند تا جایی که کودک نشان دهد آنها را درک کرده است . فرآیند دریافتی ممکن است مستلزم صدها یا هزاران بار تکرار باشد تا اینکه کودک مبتدی کلمه را درک کند . هر قدر کودک در آگاهی یافتن از زبان پیشرفت می کند برای ادامه ی کار به زمان کمتری نیاز داریم . فراگیری زبان دریافتی این اندیشه را به کودک مبتدی منتقل می کند که زبان وجود دارد ، یعنی ، اشیا ، موجودات ، کنشها و کیفیتها برای خود نامها یا نمادهای کلامی دارند که آنها را مشخص کرده و توضیح می دهد . در هر سطحی از رشد زبانی ، کودک برای فهم گفته ها ( از طریق لب خوانی ) و به منظور ساختن گنجینه ی لغات ، جملات و دستور زبان برای کاربردهای بعدی ، به زبان دریافتی متکی است .

روش های کلی آموزش زبان دریافتی :

1. هرگاه نگاه شما با نگاه کودک برخورد پیدا کرد با او صحبت کنید . 0. نباید کودک را با لمس کردن یا حرکات بدنی وادار به برقراری تماس بصری کنید . 0. توجه کودک را با بهره گیری از تماس بصری خودانگیخته رشد داده و تقویت کنید . مثال : کودکان خردسال بدون آنکه برانگیخته شوند به دلایلی مانند اجازه گرفتن ، جلب موافقت ، کمک گرفتن ، اطمینان حاصل کردن ، کسب اطلاعات و اجتماعی شدن به بزرگسالان نگاه می کنند . شناخت نیاز های کودک و هماهنگ کردن زبان با آنها در هر زمانی که کودک به معلم یا والدین نگاه می کند ، باعث می شود که کودک به نگاه کردن خود اهمیت دهد .

2. هنگام صحبت کردن با کودک ناشنوا از هر حرکت به غیر از حرکت لبها خودداری کنید .

3. بعد از صحبت کردن مکث کنید تا کودک فرصت یابد به آنچه گفته شده ، پاسخ دهد .

4. درباره ی چیزهایی که کودک به آنها علاقه نشان می دهد صحبت کنید . 0. آنچه او انجام می دهد 0. آن چیزی را که او به آن نگاه می کند 0. آنچه که فرد دیگری انجام می دهد . 0. آنچه شما برای آینده ی نزدیک انجام می دهید یا قصد دارید انجام دهید ..

5. برای کودک مبتدی از زبان ساده استفاده کنید . 0. به جای استفاده از یک اسم تنها ، باید از عبارت کوتاه استفاده کنید .. مثال : باید به کودک گفت :(( پیراهنت را بردار)) نه اینکه بگوییم : ((پیراهن)) 0. در یک عبارت بر روی لغات اصلی یا کلیدی تاکید کنید . مثال : بگویید پیراهنت را بردار ( باید صدا را هنگام گفتن کلمه ی پیراهن بالا ببرید و آن را کشیده تر بگویید ) 0. اشیا ر ابرای کودک مشخص کنید . مثال : وقتی برای قدم زدن بیرون می روید یکی از بچه ها می ایستد و برگی را بر می دارد معلم یا والدین می توانند بگویند (( آنها برگ هستند )) ، (( برگها را ببین )) و غیره

6. هنگام صحبت با یک کودک مبتدی شکلهای سوالی به کار نبرید مگر در موارد زیر : مثال : وقتی بزرگسال یک شیرینی به بچه تعارف

می کند می پرسد : (( شیرینی می خوای ؟ )) این عبارت سوالی را قبل از دادن شیرینی می گوید .

نکته : بزرگترها باید به کودک اجازه دهند تا شی پیشنهاد شده را قبول کند یا رد کند وگرنه طرح چنین سوالی بی معنا است .